Βυζαντινές ιστορικές πηγές για τους Ούννους:
1. Πρίσκος Πανίτης: Η εισβολή των Ούννων του Αττίλα και ο θάνατος του Αττίλα
Ὅτι ἐπὶ Θεοδοσίου τοῦ μικροῦ βασιλέως Ἀττήλας ὁ τῶν Οὔννων βασιλεὺς τὸν οἰκεῖον στρατὸν ἀγείρας γράμματα στέλλει παρὰ τὸν βασιλέα τῶν τε φυγάδων καὶ τῶν φόρων πέρι, ὅσοι προφάσει τοῦδε τοῦ πολέμου οὐκ ἐδέδοντο, τὴν ταχίστην οἱ ἐκπέμπεσθαι παρακελευόμενος· συντάξεως δὲ ἕνεκα μέλλοντος φόρου παρ' αὐτὸν πρέσβεις τοὺς διαλεξομένους ἀφικνεῖσθαι, ὡς, εἰ μελλήσειαν <ἢ> πρὸς πόλεμος ὁρμήσειαν, οὐδὲ αὐτὸν ἔτι ἐθέλοντα τὸ Σκυθικὸν ἐφέξειν πλῆθος. ταῦτα ἀναγνόντες οἱ ἀμφὶ τὰ βασίλεια οὐδαμῶς τοὺς παρὰ σφᾶς καταφυγόντας ἐκδώσειν ἔφασαν, ἀλλὰ σὺν ἐκείνοις τὸν πόλεμον ὑποστήσεσθαι, πέμπειν δὲ πρέσβεις τοὺς τὰ διάφορα λύσοντας. ὡς δὲ τῷ Ἀττήλᾳ τὰ δεδογμένα Ῥωμαίοις ἠγγέλλετο, ἐν ὀργῇ τὸ πρᾶγμα ποιούμενος τὴν Ῥωμαϊκὴν ἐδῄου γῆν, καὶ φρούριά τινα καθελὼν τῇ Ῥατιαρίᾳ προσέβαλε μεγίστῃ καὶ πολυανθρώπῳ.
Ὡσαύτως δὲ καὶ ὁ Ἀττίλας τελευτᾷ καταφορᾷ αἵματος διὰ τῶν ῥινῶν ἐνεχθεὶς νυκτὸς μετὰ Οὕννας παλλακίδος αὐτοῦ καθεύδων, ἥτις κόρη καὶ ὑπενοήθη ὅτι αὐτὴ ἀνεῖλεν αὐτόν· περὶ οὗ πολέμου συνεγράψατο ὁ σοφώτατος Πρίσκος ὁ Θραξ.
Πρίσκος Πανίτης, Fr. 3-3a, F. Bornmann (εκδ.), Prisci Panitae fragmenta (Florence 1979), σελ. 16-7.
2. Προκόπιος Καισαρείας:
α. Οι Ούννοι εγκαθίστανται βόρεια του Εύξεινου Πόντου
ἔστι δὲ πόλις ἐπιθαλασσία ἡ Βόσπορος, ἐν ἀριστερᾷ μὲν ἐσπλέοντι τὸν Εὔξεινον καλούμενον πόντον, Χερσώνος δὲ πόλεως, ἣ γῆς τῆς Ῥωμαίων ἐσχάτη ἐστὶν, ὁδῷ διέχουσα ἡμερῶν εἴκοσιν. ὧν δὴ τὰ ἐν μέσῳ ἅπαντα Οὖννοι ἔχουσιν.
Προκόπιος Καισαρείας, Υπέρ των πολέμων (De bellis), Ι.12.8, Haury, J. (εκδ.) – Wirth, G. (διόρθ.), Procopii Caesariensis opera omnia, τόμ. 1 (Leipzig1962)
β. Η καταγωγή των Ουτιγούρων και των Κουτιγούρων από τους Ούννους, σύμφωνα με τον Προκόπιο
Πάλαι μὲν Οὔννων, τῶν τότε Κιμμερίων καλουμένων, πολύς τις ὅμιλος τὰ χωρία ταῦτα ἅπασιν ἐφειστήκει. καί ποτέ τις αὐτῶν τὴν ἀρχὴν ἔσχεν, ᾧ δὴ παῖδες ἐγένοντο δύο, ἅτερος μὲν Οὐτιγοὺρ ὄνομα, Κουτιγοὺρ δὲ ὁ ἕτερος. οἵπερ, ἐπειδὴ αὐτοῖν ὁ πατὴρ τὸν βίον συνεμμετρήσατο, τήν τε ἀρχὴν ἄμφω ἐν σφίσιν αὐτοῖς διεδάσαντο καὶ τὴν ἐπωνυμίαν τοῖς ἀρχομένοις αὐτοῖς ἔδοσαν. οἱ μὲν γὰρ Οὐτίγοιροι, οἱ δὲ Κουτρίγουροι καὶ ἐς ἐμὲ ὀνομάζονται.
Προκόπιος Καισαρείας, Υπέρ των πολέμων (De bellis), VIII.5.1-4, Haury, J. (εκδ.) – Wirth, G. (διόρθ.), Procopii Caesariensis opera omnia, τόμ. 2 (Leipzig 1963).
3. Θεοφύλακτος Σιμοκάττης
Ἤδη δὲ τὸν τῆς ἱστορίας ὑφαίνειν ἱστὸν ἀπαρχόμενος τούς τε βαρβαρικοὺς πολέμους ἀναγράπτους ποιούμενος, τῆς κατὰ τους Ἀβάρους κινήσεως πρῶτα μνησθήσομαι, διά τε τὸ τῶν πράξεων προσεχέστατον τῆς τε τάξεως τὸ προσφορώτατον. οὐκ ὀλίγα τοίνυν νεανικώτερον παρ' έκείνων τὸ τηνικαῦτα τετόλμηται. Οὖννοι δ'οὗτοι, προσοικοῦντες τῷ Ἴστρῳ, ἀπιστότατον ἔθνος καὶ ἀπληστότατον τῶν νομάδην βιούντων. οὗτοι πρεσβεύονται πρὸς τὸν αὐτοκράτορα Μαυρίκιον οὐχ ἥκιστα τοῦ μεγίστου πολίσματος γενόμενοι κάτοχοι. Σίρμιον δὲ τοῦτο ὠνόμαστο, ἄστυ τε περίδοξον ἦν...
Θεοφύλακτος Σιμοκάττης, Ιστορία, I.3.1-3, de Boor, C. (εκδ.) - Wirth, P. (διόρθ.), Theophylacti Simocattae historiae (Stuttgart 1972).
Πρίσκος Πανίτης, Fr. 3-3a, F. Bornmann (εκδ.), Prisci Panitae fragmenta (Florence 1979), σελ. 16-7.
2. Προκόπιος Καισαρείας:
α. Οι Ούννοι εγκαθίστανται βόρεια του Εύξεινου Πόντου
ἔστι δὲ πόλις ἐπιθαλασσία ἡ Βόσπορος, ἐν ἀριστερᾷ μὲν ἐσπλέοντι τὸν Εὔξεινον καλούμενον πόντον, Χερσώνος δὲ πόλεως, ἣ γῆς τῆς Ῥωμαίων ἐσχάτη ἐστὶν, ὁδῷ διέχουσα ἡμερῶν εἴκοσιν. ὧν δὴ τὰ ἐν μέσῳ ἅπαντα Οὖννοι ἔχουσιν.
Προκόπιος Καισαρείας, Υπέρ των πολέμων (De bellis), Ι.12.8, Haury, J. (εκδ.) – Wirth, G. (διόρθ.), Procopii Caesariensis opera omnia, τόμ. 1 (Leipzig1962)
β. Η καταγωγή των Ουτιγούρων και των Κουτιγούρων από τους Ούννους, σύμφωνα με τον Προκόπιο
Πάλαι μὲν Οὔννων, τῶν τότε Κιμμερίων καλουμένων, πολύς τις ὅμιλος τὰ χωρία ταῦτα ἅπασιν ἐφειστήκει. καί ποτέ τις αὐτῶν τὴν ἀρχὴν ἔσχεν, ᾧ δὴ παῖδες ἐγένοντο δύο, ἅτερος μὲν Οὐτιγοὺρ ὄνομα, Κουτιγοὺρ δὲ ὁ ἕτερος. οἵπερ, ἐπειδὴ αὐτοῖν ὁ πατὴρ τὸν βίον συνεμμετρήσατο, τήν τε ἀρχὴν ἄμφω ἐν σφίσιν αὐτοῖς διεδάσαντο καὶ τὴν ἐπωνυμίαν τοῖς ἀρχομένοις αὐτοῖς ἔδοσαν. οἱ μὲν γὰρ Οὐτίγοιροι, οἱ δὲ Κουτρίγουροι καὶ ἐς ἐμὲ ὀνομάζονται.
Προκόπιος Καισαρείας, Υπέρ των πολέμων (De bellis), VIII.5.1-4, Haury, J. (εκδ.) – Wirth, G. (διόρθ.), Procopii Caesariensis opera omnia, τόμ. 2 (Leipzig 1963).
3. Θεοφύλακτος Σιμοκάττης
Ἤδη δὲ τὸν τῆς ἱστορίας ὑφαίνειν ἱστὸν ἀπαρχόμενος τούς τε βαρβαρικοὺς πολέμους ἀναγράπτους ποιούμενος, τῆς κατὰ τους Ἀβάρους κινήσεως πρῶτα μνησθήσομαι, διά τε τὸ τῶν πράξεων προσεχέστατον τῆς τε τάξεως τὸ προσφορώτατον. οὐκ ὀλίγα τοίνυν νεανικώτερον παρ' έκείνων τὸ τηνικαῦτα τετόλμηται. Οὖννοι δ'οὗτοι, προσοικοῦντες τῷ Ἴστρῳ, ἀπιστότατον ἔθνος καὶ ἀπληστότατον τῶν νομάδην βιούντων. οὗτοι πρεσβεύονται πρὸς τὸν αὐτοκράτορα Μαυρίκιον οὐχ ἥκιστα τοῦ μεγίστου πολίσματος γενόμενοι κάτοχοι. Σίρμιον δὲ τοῦτο ὠνόμαστο, ἄστυ τε περίδοξον ἦν...
Θεοφύλακτος Σιμοκάττης, Ιστορία, I.3.1-3, de Boor, C. (εκδ.) - Wirth, P. (διόρθ.), Theophylacti Simocattae historiae (Stuttgart 1972).