Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Εύξεινος Πόντος

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Οργάμη

Συγγραφή : Ρομποτή Ευτυχία (25/8/2008)

Για παραπομπή: Ρομποτή Ευτυχία , «Οργάμη», 2008,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Εύξεινος Πόντος
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=10730>
Οργάμη (26/5/2009 v.1) Orgame (26/6/2007 v.1) 
 

1. Ανθρωπογεωγραφία

1.1. Γεωγραφική τοποθέτηση

Σχετικά πρόσφατα, η θέση της αρχαίας Οργάμης, αποικίας της Μιλήτου, εντοπίστηκε στο ακρωτήριο των Δολομιτών (Dolojman), στις εκβολές του Δούναβη, βορειοανατολικά του χωριού Jurilovca στην επαρχία της Τουλτσέα (Tulcea, Ρουμανία).1

1.2. Γραπτές πηγές

Το τοπωνύμιο «Οργάμη» μαρτυράται από το Στέφανο Βυζάντιο στα Εθνικά («Οργάμη. Πόλις επί τω Ίστρῳ»),2 όταν κάνει μνεία στο γεωγραφικό έργο του Εκαταίου του Μιλήσιου,3 και από τον Προκόπιο από την Καισαρεία στο Περί Κτισμάτων, ο οποίος αναφέρεται στο σύγχρονό του οικισμό (Άργαμο). Οι παραπάνω πηγές δίνουν μόνο έμμεσες πληροφορίες, χωρίς να προσφέρουν ακριβή στοιχεία ιστορικού και γεωγραφικού περιεχομένου ούτε και συγκεκριμένες χρονολογικές αναφορές.

1.3. Εθνολογικά στοιχεία

Τα αρχαιολογικά ευρήματα της νεκρόπολης επιβεβαιώνουν την ύπαρξη αμιγούς ελληνικού πληθυσμού τουλάχιστον μέχρι την κατάκτησή της από τους Ρωμαίους. Τα ίχνη του προϋπάρχοντος πολιτισμού Μπαμπαντάγκ (Babadag) χρονολογούνται μέχρι και τον 9ο αι. π.Χ.4 Δεν υπάρχουν ίχνη σύγκρουσης ή συνύπαρξης αποικιστών με ντόπιους πληθυσμούς κατά την ίδρυση της αποικίας (μέσα 7ου αι. π.Χ.).

2. Οικονομία

Η Οργάμη βρισκόταν πάνω σε θαλάσσιους εμπορικούς άξονες, αλλά και σε εμπορικές οδούς της ενδοχώρας. Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, είχε να επιδείξει ανθηρή οικονομική ζωή και εμπορικές επαφές όχι μόνο με άλλες ελληνικές πόλεις αλλά και με τους γηγενείς πληθυσμούς. Ωστόσο, δεν έχουν βρεθεί νομίσματα που να έχουν κοπεί στην Οργάμη.

3. Πολιτειακή οργάνωση

Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα και τις γραπτές πηγές, η Οργάμη ήταν μια οργανωμένη οικιστική εγκατάσταση εντός του πλαισίου του όρου «πόλις» από τα τέλη της Αρχαϊκής εποχής έως και τον 5ο αι. π.Χ.5 Κάποια στιγμή πιθανόν η Οργάμη να ήταν υποαποικία της Ίστρου, αλλά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να αποδειχθεί. Ωστόσο, το 2ο και 3ο αιώνα το Argamum (Άργαμο) ήταν ανεξάρτητο από την Ίστρο, σύμφωνα με τις έμμεσες μαρτυρίες δύο ρωμαϊκών επιγραφών.6

4. Οικιστική οργάνωση

Χαρακτηριστικό της Οργάμης είναι τα διαδοχικά στρώματα κατοίκησης και η δημιουργία αναβαθμίδων για τη δημιουργία σταθερού υποστρώματος. Τα αρχαιότερα κτίσματα που έχουν αποκαλυφθεί είναι δύο οικίες της Ύστερης Αρχαϊκής εποχής και εννέα κτίσματα της περιόδου από τον 5ο μέχρι και το 2ο αι. π.Χ. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει το κτήριο ΕG (β΄ τέταρτο 4ου-α΄ τέταρτο 3ου αι. π.Χ.), τμήμα του οποίου πρέπει να είχε τελετουργικό χαρακτήρα. Πρόκειται για απλές κατασκευές ανορθωμένες στην επιφάνεια του εδάφους∙ η τοιχοποιία χαρακτηρίζεται από το μικρό πάχος και το συνδυασμό κατεργασμένων λίθων και πλίνθων. Σώζεται τμήμα μιας ελληνιστικής οδού, με την οποία ήταν ευθυγραμμισμένα τα κτίσματα. Από το τείχος της πόλης (5ος-3ος αι. π.Χ.) έχει εντοπιστεί ένα μικρό τμήμα, που όμως δεν επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων για την πορεία του.

Τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα των πρώτων μεταχριστιανικών αιώνων είναι πενιχρά (έως τον 5ο αιώνα). Η τελευταία φάση κατοίκησης του Αργάμου (5ος-7ος αιώνας) χαρακτηρίζεται από την ανοικοδόμηση και την εκ νέου οχύρωση της πόλης, οπότε και καταστράφηκαν τα παλιότερα οικοδομήματα. Το τείχος είχε μήκος 800 μ. και η πόλη έκταση 2,6 εκταρίων.7

5. Νεκρόπολη

Η νεκρόπολη8 εκτείνεται στα βορειοδυτικά της πόλης, σε απόσταση περίπου 1 χλμ. Ο ταφικός χώρος είναι οργανωμένος κατά οικογενειακούς τομείς και διατρέχεται από οδούς που οργανώνουν την κατανομή και τον προσανατολισμό των τάφων. Πρόκειται για μία νεκρόπολη τύμβων, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν καταστραφεί λόγω της εντατικής καλλιέργειας στην περιοχή. Κύρια τακτική ενταφιασμού ήταν η καύση. Τα κτερίσματα είναι κυρίως αγγεία όλων των τύπων, ενώ τα μεταλλικά αντικείμενα και τα νομίσματα είναι σχετικά σπάνια.

5.1. Ο τύμβος Τ Α95

Η διάμετρος των τύμβων κυμαίνεται μεταξύ 2 και 8 μ. Ωστόσο, ο τύμβος Τ Α95 ξεχωρίζει με τις μνημειακές διαστάσεις του: η διάμετρός του είναι 42 μ. και έχει χαρακτηριστεί ηρώο. Ήταν αντικείμενο λατρείας και μάλλον ανήκε σε έναν από τους πρώτους οικιστές.9

1. Mănucu-Adameşteanu, M., “Orgame”, στο Grammenos, D.V. – Petropoulos, E.K. (επιμ.), Ancient Greek Colonies in the Black Sea 1 (Publications of the Archaeological Insitute of Northern Greece 4, Thessaloniki 2003), σελ. 341-388, με όλη την προηγούμενη βιβλιογραφία.

2. F Gr Hist I, fr. 172.

3. Εκαταίος, Περίοδος Γης ή Περιήγησις: Ευρώπη (6ος-5ος αι. π.Χ.).

4. Από αυτή την εποχή έχουμε συγκεκριμένες αρχιτεκτονικές κατασκευές και κεραμική.

5. Αν το «ο» στην επιγραφή του ψηφίσματος του Θουδίππου συμπληρωθεί ως «Οργάμη». Για το ψήφισμα: Meritt, B.D. – Wade-Grey, H.T. – McGregor, F., The Athenian Tribute Lists 1 (Cambridge, Massachusetts 1939): A9 = IG 13, 425/424 π.Χ. Για την επιχειρηματολογία: Avram, A., “Poleis und nicht Poleis im Ersten und Zweiten Attischen Seebund,” στο Mogens, H.H. – Raaflaub, K. (επιμ.), Studies in Ancient Greek Polis, (Historia Einzelschrift 95, Stuttgart 1995), σελ. 197-198, σημ. 30.

6. Σε αυτές αναφέρονται τα εθνωνύμια/εθνωνυμικά «Argamensium» και «Αργαμηνός». Στην επιγραφή του ψηφίσματος του 2ου αι. μ.Χ., ο διοικητής της Κάτω Μοισίας (Moesia Inferior), Mannius Laberius Maximus, καθορίζει τα όρια της επαρχίας της Ίστρου: αναφέρεται ότι προς βορρά συνόρευε με το «do[minium] Argamensium» (κοινότητα των κατοίκων της τοποθεσίας Argamum). Στην επιγραφή του 3ου αιώνα αναφέρονται τα ονόματα των στρατηγών της Ολβίας, μεταξύ αυτών και ο «Πόπλιος Αίλιος Αργαμηνός», άρα πρόκειται για κάποιον από το Άργαμο που έγινε πολίτης της Ολβίας.

7. Μέχρι στιγμής έχουν ανασκαφεί μόνο τέσσερις παλαιοχριστιανικές βασιλικές.   

8. Lungu, V., “Necropoles Grecques du Pont Gauche: Istros, Orgamé, Tomis, Callatis”, στο Grammenos, D.V. – Petropoulos, E.K. (επιμ.), Ancient Greek Colonies in the Black Sea 2.1 (BAR International Series 1675, Oxford 2007), σελ. 337-382.

9. Lungu, V., “Necropoles Grecques du Pont Gauche: Istros, Orgamé, Tomis, Callatis”, στο Grammenos, D.V. – Petropoulos, E.K. (επιμ.), Ancient Greek Colonies in the Black Sea 2.1 (BAR International Series 1675, Oxford 2007), σελ. 337-382, ιδ. σελ. 346-348.
     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργου συγχρηματοδοτείται σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.